جعفر جندقی مدیرکل مرکز مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت اعلام کرد: حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد از انواع سرطان ها با انجام به موقع غربالگری و آزمایش های مناسب قابل پیشگیری هستند. وی گفت هدف اصلی غربالگری، شناسایی افراد دارای شواهد سرطان یا پیش سرطان قبل از بروز علائم است.

به گزارش خبرنگار گنجینه، جندقی با اشاره به نقش عوامل خطر در بروز سرطان اظهار کرد: تغییرات سرطانی حاصل تعامل بین ویژگی های ژنتیکی افراد و سه دسته از عوامل خارجی شامل مواد سرطان زای فیزیکی مانند اشعه ماوراء بنفش و یونیزان، مواد سرطان زای شیمیایی مانند دود تنباکو، الکل، آرسنیک و آلاینده های هوا، و عوامل بیولوژیکی نظیر عفونت های ویروسی، باکتریایی و انگلی هستند.

او افزود قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلاینده های هوا مانند ذرات معلق، دی اکسید نیتروژن و بنزن، خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد. همچنین تماس با فلزات سنگین و مواد شیمیایی صنعتی مانند آزبست و هیدروکربن های آروماتیک در ایجاد سرطان ریه، خون و مغز استخوان موثر است. مواجهه با آفت کش ها با سرطان های کلیه و پروستات ارتباط دارد و استفاده بیش از حد از نور خورشید یا دستگاه های سولاریوم نیز احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.

وی درباره رابطه بین افزایش سن و سرطان توضیح داد: با افزایش امید به زندگی، بروز سرطان ها نیز بیشتر می شود که این امر به دلیل کاهش توانایی ترمیم سلولی با بالا رفتن سن است.

جندقی همچنین با اشاره به تاثیر تغذیه ناسالم گفت: استفاده مکرر از غذاهای پرچرب، شور، فرآوری شده و کم فیبر احتمال ابتلا به سرطان های گوارشی را افزایش می دهد. تحقیقات نشان می دهند افرادی که رژیم پرچرب دارند، ۹۸ درصد بیشتر در معرض خطر سرطان روده بزرگ و مقعد هستند. در مقابل، سبک زندگی سالم شامل تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و پرهیز از رفتارهای پرخطر در کاهش احتمال بروز سرطان بسیار موثر است.

وی بیان کرد که سیگار احتمال سرطان ریه را بیش از ۱۰ برابر افزایش می دهد و نوشیدنی های الکلی نیز خطر ابتلا به سرطان های دهان، کبد و مری را تا ۴ برابر افزایش می دهند.

مدیرکل مرکز مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت گفت: حدود ۵ تا ۱۰ درصد از موارد سرطان به دلیل جهش های ژنتیکی ارثی یا خانوادگی ایجاد می شوند. این جهش ها در ژن های سرکوب کننده تومور یا ژن های ترمیم کننده DNA رخ داده و زمینه رشد سلول های غیرطبیعی را فراهم می کنند. افرادی که حامل این جهش ها هستند، ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان قرار دارند. وی افزود: مشاوره ژنتیک و انجام آزمایش های تخصصی می تواند به شناسایی افراد پرخطر کمک کند و زمینه اقدامات درمانی یا پیشگیرانه را فراهم کند.

جندقی همچنین تاکید کرد: غربالگری و تشخیص زودهنگام، بار سرطان را کاهش داده و شانس درمان را افزایش می دهد. بسیاری از سرطان ها در مراحل اولیه با درمان های کم تهاجمی تر و موثرتر قابل کنترل هستند. در ارتباط با سرطان روده بزرگ، انجام آزمایش خون مخفی در مدفوع و کولونوسکوپی می تواند تا ۷۰ درصد خطر مرگ را کاهش دهد.

وی درباره نقش غربالگری ماموگرافی نیز توضیح داد: ماموگرافی می تواند نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان پستان را در زنان بالای ۵۰ سال تا ۳۰ درصد کاهش دهد. همچنین آزمایش پاپ اسمیر به طور چشمگیری خطر پیشرفت سرطان دهانه رحم را کاهش داده و در ۸۰ درصد موارد موجب پیشگیری از مرگ می شود.

جندقی ادامه داد: غربالگری با سی تی اسکن در افراد پرخطر مانند سیگاری ها، می تواند مرگ و میر ناشی از سرطان ریه را تا ۲۰ درصد کاهش دهد. درمان سرطان در مراحل ابتدایی، کم هزینه تر و موثرتر است. در مقابل درمان در مراحل پیشرفته، پیچیده و پرهزینه خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد تشخیص زودهنگام شامل سه بخش «آگاهی از علائم سرطان»، «دسترسی به خدمات تشخیصی» و «ارجاع به موقع» است و همه این موارد باید در برنامه ریزی های سلامت لحاظ شوند تا موانع موجود در فرآیند درمان کاهش یابد.

جندقی در پایان افزود: مراقبت های تسکینی برای بیماران مبتلا به سرطان های پیشرفته اهمیت زیادی دارد. این مراقبت ها با هدف تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی بیماران و خانواده های آنان ارائه می شود. بیش از ۹۰ درصد بیماران مراحل پیشرفته سرطان می توانند از مزایای مراقبت های تسکینی بهره مند شوند. استراتژی های جامع سلامت، شامل مراقبت در خانه و جامعه برای کاهش رنج ناشی از بیماری ضروری هستند.

#سرطان #غربالگری_سرطان #پیشگیری_از_سرطان #سبک_زندگی_سالم #تشخیص_زودهنگام #ماموگرافی #پاپ_اسمیر #سی_تی_اسکن #ژن_سرطانی #سلامت_عمومی #مراقبت_تسکینی #وزارت_بهداشت #گزارش_گنجینه